...::: Literatura :::...


Literatura polska

Istnieje bardzo niewiele publikacji mówiących o św. Józefie Marii Tomasim w języku polskim. Są to w zasadzie niewielkie części większych publikacji. W jednej z nich ks. bp Stefan Cichy na samym jej początku pisze:
"Wśród ponad 400 osób kanonizowanych przez Ojca Świętego Jana Pawła II jest liturgista - św. Józef Maria Tomasi (1649-1713), o którym nie ma w języku polskim szerszych opracowań. Są o nim krótkie informacje w książkach ks. H. Frosa, ks. Z. Podlejskiego i w Encyklopedii katolickiej. Istnieje o nim wiele opracowań obcojęzycznych, głównie włoskich".
Tak więc lista polskich tekstów dotyczących życia, działalności i wyniesienia na ołtarze świętego liturgisty jest następująca:
1. Bp Stefan CICHY, Św. Józef Maria Tomasi (Thomasius) - liturgista przełomu XVII i XVIII wieku, [w:] Ante Deum Stantes, Stefan Koperek (red.), Wydawnictwo UNUM, Kraków 2002, s. 167-179; 
2. H. FROS - F. SOWA, Księga imion i świętych, t. 3 (H-Ł), Kraków 1998, s. 353; 
3. Z. PODLEJSKI, Giuseppe Maria Tomasi (1640-1713), [w:] tenże, Sól ziemi i światłość świata. Święci i błogosławieni wyniesieni na ołtarze przez Jana Pawła II, t. II (1985-1988), Kraków 1999, s. 77-80; 
4. K. KUŹNIAK, Józef Tommasi, Józef Maria Tomasi, [w:] Encyklopedia Kościelna, t. 8, Lublin 2000, kol. 162.

Literatura zagraniczna

Bp Stefan Cichy w swym świetnym opracowaniu wymienia ogromną liczbę prac poświęconych św. Józefowi Marii Tomasiemu dzieląc je na dwie grupy w porządku chronologicznym (listy podajemy za przypisami od 4-10 znajdującymi się na stronach 167-168 podanego wyżej opracowania):

I. Opublikowane w latach 1949-1986

B. F. Pottino, Il B. Tomasi Liturgista, "Regnum Dei" 5 (1949), s. 153-174; M. TUCCI, Il Beato Giuseppe Maria Tomasi fu anche un Biblista, "Regnum Dei" 5 (1949), s. 174-214; A. OLIVER, El beato José M. Tomasi y el Jansenismo (Documentos inéditos), "Regnum Dei" 9 (1953), s. 26-51; P. A. RULLÁN, El proyecto del beato card. Tomasi sobre el Breviario, "Ephemerides Liturgicae" 72 (1958), s. 181-198; A. VITELLO, Palma di Montechiaro, la Terra de Il Gattopardo, Agrigento 1960; TENŻE, I Gattopardi di Donnafugata, Palermo 1963; W. SCHAMONI, Menschen aus der Kraft Gottes. Eine Sammlung von Portraits [...], Wiesbaden 1962; P. MANNS (red.), Die Heiligen in ihrer Zeit, Bd. II, Mainz 1966 (ebd. 31967), s. 364-367; K. GAMBER, Codices liturgici latini antiquiores, P. I, 2. Freiburg-Schweiz 21968; A. CARACCIOLO, Domenico Passionei tra Roma e la Repubblica delle lettere, Roma 1968; Note biografiche e aspetti particolari del Beato Cardinal Tomasi, Torretta 1974; P. DATODI, Giovanni G. Ciampini e il B. Giuseppe M. Tomasi, "Regnum Dei" 30 (1974), s. 207-220; TAŻ, Un erudito romano del Seicento: Giovanni Giustino Ciampini, "Urbe" 39 (1976), s. 9-15; F. ANDREU, La morte del beato Giuseppe M. Tomasi (tre lettere inedite), "Regnum Dei" 31 (1975), s. 93-116; I. SCICOLONE, Il card. Giuseppe Tomasi di Lampedusa e gli inizi della scienza liturgica, Roma 1981 (to samo [w:] "Regnum Dei" 38 (1982), s. 1-229); B. MARTINEZ LA RÉSTIA, I la Réstia di Ragusa e di Siracusa e i Tomasi di Lampedusa, Catania 1982; C. CARBONELLI, Giuseppe M. Tomasi di Lampedusa (il Cardinal Povero), Agrigento 1985; Compendium vitae virtutum miraculorum necnon actorum in causa canonizationis beati Iosephi Mariae Tomasi [...], Romae 1985.

II. Opublikowane po kanonizacji w dniu 12 października 1986 r.

A. Książki

M. M. OYLER, To celebrate,  thank and praise the Lord. The Story of Saint Joseph Mary Tomasi (Theatine cardinal), Denver, Co., 1986; G. B. MATTONI, Nei sentieri della Sapienza. Vita di San Giuseppe Maria Tomasi Teatino, Cardinale di S. Romana Chiesa, Palermo 1986; A. OLIVER, José María Tomasi. El hombre, el sabio, el santo, Madrid 1986; G. L. MASETTI ZANNINI, Giuseppe M. Tomasi, Cardinale Santo e Liturgista Principe, Roma 1986; F. ANDREU, Pellegrino alle sorgenti. San Giuseppe Maria Tomasi. La Vita, il Pensiero, le Opere, Roma 1987 (to samo [w:] "Regnum Dei" 42 (1986), s. 6-570); A. VITELLO, Giuseppe Tomasi di Lampedusa, Palermo 1987; M. PAVONE, I Tomasi di Lampedusa nei secoli XVII e XVIII, Ragusa 1987; D. GILMOUR, The Last Leopard. A Life of Giuseppe di Lampedusa, London-New York 1988; GIUSEPPE TOMASI DI LAMPEDUSA, Opere. Introduzione e premessa di Gioacchino Lanza Tomasi, Milano 1995; G. LANZA TOMASI, Giuseppe Tomasi di Lampedusa, Palermo 1998.

B. Artykuły

P. JOUNEL, Saint Joseph-M. Tomasi, "La Maison-Dieu" 167 (1986), s. 147-151; B. FISCHER, Heiligsprechung eines Liturgikers, "Gottesdienst" 20 (1986), s. 167; A. HEINZ, Kard. Tomasi heiliggesprochen, "Liturgisches Jahrbuch" 37 (1987) 1n; F. ADNREU, G. M. Tomasi, [w:] Marienlexikon 6 (1994) 449f; TENŻE, S. Giuseppe M. Tomasi Teologo Censore dell'Accademia Teologica Romana: San Tommaso Filosofo. Ricerche in occasione dei due centenari accademici, Città del Vaticano 1995 (Studi Tomistici, 60), s. 322-329; F. HOLBÖCK, Neue Heilige der katolischen Kirche, Stein/Rh. 1991, Bd. 2, s. 241-246; C. DOLLO, Un inedito protrepticon di G. B. Hodierna a Carlo Tomasi (1651), "Regnum Dei" 50 (1994), s. 133-187; A. ROSSI, Cardinali Santi, Roma 1994, s. 52-54; G. DAVID, The last leopard: a life of Giuseppe di Lampedusa, New York 1994; E. BINI, Cosimo III de'Medici Granduca di Toscana, Giuseppe M. Tomasi e la "Missa ad postulandum gratiam bene moriendi" (1706), [w:] San Tomasso Filosofo. Ricerche in occasione dei due centenari accademici, Città del Vaticano 1995 (Studi Tomistici, 60), s. 330-350; G. B. HODIERNA, Scritti di Ottica inediti e rari. Introduzione e cura di Corrado Dollo, Milano 1996; H. H. SCHWEDT, Emmanuel Schelstrate (+ 1692) nella Roma dei santi e dei libertini, "Bulletin de l'Institut Historique Belge de Rome" 66 (1996, s. 53-80.

C. Pisma urzędowe Stolicy Apostolskiej

De canonisationibus Sanctus Iosephus Maria Card. Tomasi, "Notitiae" 22 (1986), s. 862-869; A. WARD, St. Giuseppe Maria Tomasi, liturgist (1649-1713), "Notitiae" 35 (1999), s. 541-568.

III. Inne

O. ANTONI, José María Tomasi y sus ediciones litúrgicas, "Phase" 155 (1986), s. 403-419; P. F. XAVIER, Giusseppemaria Tomasi. Eximio doctor de la Iglesia, padre de la historia y de la ciencia litúrgica ¿Patrono de los liturgistas?, "Liturgia y Espiritualidad" 38 (2007), s. 11-21. 

Mnich benedyktyński Scicolone IIdebrando napisał także pracę doktorską zatytułowaną Il beato Giuseppe Tomasi, cardinale, e gli inizi della scienza liturgica obronioną w roku akademickim 1978/1979 na słynnej rzymskiej uczelni Sant'Anselmo (Anselmianum). Praca pisana była pod opieką o. Burkhardta Neunheusera O.S.B. oraz wydana została w Edizioni Sant'Anselmo (Studia Anselmiana 82, Roma 1981 w serii "Analecta liturgica" pod numerem 5; mieści się ona na 229 stronach).

Na jednej ze stron internetowych poświęconej rodzinie świętego kardynała znajduje się zdigitalizowana wersja bogato ilustrowanej książki o życiu św. Józefa Marii Tomasiego wraz z jego epistolariuszem.

Życiorys świętego dostępny jest także na wielu stronach internetowych, jednak za oficjalny można uznać ten umieszczony na stronach Stolicy Apostolskiej przygotowany na okazję kanonizacji naszego księcia wśród liturgistów przez papieża Jana Pawła II w 1986 r. (włoski, angielski, hiszpański).

Bogaty życiorys (podzielony na kolejne okresy życia) wraz z stosowną bibliografią oraz innymi materiałami (także multimedialnymi) znajduje się na portalu poświęconym kardynałom Kościoła: Tomasi z Lampedusa, Teatyn, Józef Maria (1649-1713).